بیماریهای قلبی یکی از مهمترین و پرخطرترین عوامل مرگ و میر در ایران و جهان به شمار میآیند. انواع بیماریهای قلبی شامل گسترهای از مشکلات قلبی هستند که یا به صورت مادرزادی یا اکتسابی به وجود میآیند. آمار نشان میدهد که تعداد مرگومیرهای ناشی از بیماریهای قلبی در ایران به اندازهای بالاست که حتی با آمار مرگ و میر ناشی از تصادفات رانندگی رقابت میکند و حتی اخیراً از آن پیشی گرفته است. هر ساله، تعداد زیادی افراد به دلیل این بیماریهای خطرناک جان خود را از دست میدهند و یا با عوارض جانبی ناشی از آنها مواجه میشوند. در این راستا، آگاهی بیشتر از انواع بیماریهای قلبی و اقدامات پیشگیرانه میتواند نقش بسیار مهمی در حفظ سلامتی و طول عمر مردم جامعه ایفا نماید. بنابراین، مقاله حاضر از سوی زیواتک به این موضوع ارزشمند و حیاتی اختصاص یافته است تا شما عزیزان را در خصوص بیماریهای قلبی مطلع نماید. با ما همراه باشید.
بیماریهای قلبی یکی از مهمترین و پرخطرترین عوامل مرگ و میر در ایران و جهان به شمار میآیند. انواع بیماریهای قلبی شامل گسترهای از مشکلات قلبی هستند که یا به صورت مادرزادی یا اکتسابی به وجود میآیند. آمار نشان میدهد که تعداد مرگومیرهای ناشی از بیماریهای قلبی در ایران به اندازهای بالاست که حتی با آمار مرگ و میر ناشی از تصادفات رانندگی رقابت میکند و حتی اخیراً از آن پیشی گرفته است. هر ساله، تعداد زیادی افراد به دلیل این بیماریهای خطرناک جان خود را از دست میدهند و یا با عوارض جانبی ناشی از آنها مواجه میشوند. در این راستا، آگاهی بیشتر از انواع بیماریهای قلبی و اقدامات پیشگیرانه میتواند نقش بسیار مهمی در حفظ سلامتی و طول عمر مردم جامعه ایفا نماید. بنابراین، مقاله حاضر از سوی زیواتک به این موضوع ارزشمند و حیاتی اختصاص یافته است تا شما عزیزان را در خصوص بیماریهای قلبی مطلع نماید. با ما همراه باشید.
بیماری قلبی به هر شرایطی گفته میشود که بر عملکرد طبیعی قلب تأثیر بگذارد. این موارد عبارتند از نقایص قلبی از بدو تولد مانند سوراخ در قلب (نقایص مادرزادی قلب) و بیماریهای اکتسابی مانند بیماریهای موثر بر عضله قلب، انسداد عروق قلب (مانند بیماری عروق کرونر که باعث حمله قلبی میشود)، مشکلات در عملکرد قلب، دریچهها یا مشکلات ریتمی قلب (آریتمی). بیماریهای قلبی یکی از انواع بیماریهای قلبی عروقی هستند.
بیماریهای قلبی از نظر نحوه ایجاد به 2 دسته تقسیم میشوند:
۱- بیماریهای مادرزادی مانند سوراخ قلب
۲- بیماریهای اکتسابی که به مرور زمان و به علل مختلف رخ میدهند.
انواع بیماری قلبی عبارتند از:
بیماری عروق کرونری (Coronary Artery Disease) شایعترین مشکل قلبی است. در صورت ابتلا به بیماری عروق کرونری، در شریانهای کرونری(عروقی که خون را به قلب میرسانند)، انسداد و یا تنگی ایجاد میشود. این تنگی و یا انسداد میتواند منجر به کاهش جریان خون به عضله قلب شود و از دریافت اکسیژن مورد نیاز آن جلوگیری کند. این بیماری معمولاً در نتیجه آترواسکلروز یا سخت شدن شریانها شروع میشود. انواع بیماریهای عروق کرونری عبارتند از :
بیماری عروق کرونر قلب میتواند باعث ایجاد درد و فشردگی در قفسه سینه شود که به عنوان آنژین صدری شناخته میشود. این بیماری همچنین ممکن است منجر به سکته قلبی شود.
برخی از مواردی که ممکن است شما را در معرض خطر بیماری عروق کرونر قرار دهد عبارتند از:
- افزایش سن (برای مردان، خطر بیماری قلبی بعد از 55 سالگی افزایش مییابد؛ برای زنان، این خطر پس از یائسگی به شدت افزایش مییابد).
- غیر فعال بودن و تحرک نداشتن؛
- ابتلا به دیابت یا سندرم متابولیک؛
- سابقه خانوادگی بیماری عروق کرونر قلب؛
- ژنتیک؛
- فشار خون بالا؛
- سطوح بالای کلسترول "بد" LDL یا سطوح پایین کلسترول "خوب" HDL؛
- چاقی؛
- سیگار کشیدن؛
- استرس.
آریتمی به ضربان نامنظم قلب اشاره دارد و زمانی اتفاق میافتد که تکانههای الکتریکی هماهنگکننده ضربان قلب به درستی کار نکنند. در نتیجه، قلب ممکن است خیلی سریع، خیلی آهسته یا نامنظم بزند.
انواع مختلفی از آریتمی وجود دارد که عبارتند از:
نارسایی قلبی به حالتی اطلاق میشود که پمپ قلب قادر به پاسخگویی به نیازهای بافتهای مختلف بدن از نظر خونرسانی نیست و یا در شرایطی این کار را انجام میدهد که فشار داخلی آن بیش از حد معقول باشد. وقتی فردی نارسایی قلبی دارد، قلب او همچنان کار می کند اما نه به صورت طبیعی.
نارسایی قلبی می تواند ناشی از بیماری عروق کرونر درمان نشده، فشار خون بالا، آریتمی و سایر شرایط باشد. این شرایط میتواند بر توانایی قلب برای پمپاژ یا استراحت مناسب تأثیر بگذارد.
نارسایی قلبی به دو دسته تقسیم میشود:
نارسایی سیستولیک قلب یک وضعیت پرچالش در سیستم قلبی است که نشاندهنده ضعف عملکرد بطن چپ قلب میباشد. بطن چپ، به عنوان بزرگترین حفره قلب، مسئولیت پمپ خون حاوی اکسیژن از ریهها به بقیه بدن را بر عهده دارد. اگر بطن چپ ضعیف عمل کند، انباشت مایع در ریهها اتفاق میافتد و مشکلاتی همچون تنگی نفس و خستگی را به همراه دارد. همچنین، ممکن است باعث ایجاد تورم در بخشهایی از بدن مانند شکم و پاها شود.
علل نارسایی سیستولی قلب متعددی و شامل بیماری عروق کرونر، افزایش فشار خون، حمله قلبی قبلی، ناهنجاریهای ریتم قلب و مصرف الکل میشوند. تشخیص و شناخت صحیح علائم نارسایی قلبی و تعیین علت آن بسیار حائز اهمیت است.
درمان نارسایی سیستولیک قلب شامل روشها و داروهای متنوعی است که میتواند به بهبود عملکرد قلب، افزایش کیفیت زندگی و در نتیجه طول عمر فرد کمک کند. تیم پزشکی معالج با توجه به وضعیت خاص هر بیمار تصمیمات درست و مناسب را اتخاذ میکند تا بهترین نتیجه درمانی را به دست آورد.
نارسایی قلبی دیاستولیک زمانی است که در آن عضله قلب به دلیل افزایش سفتی، نمیتواند به صورت کافی به حالت استراحت در آید. این اختلال موجب مشکل در فرآیند پمپاژ خون و منجر به پر شدن ناکافی بطن در طی دوره دیاستول میشود که اثراتی منفی بر روی حجم ضربهای قلب دارد. در نتیجه، خون به نحو کافی به بخشهای مختلف بدن منتقل نمیشود.
این وضعیت ممکن است در هر کدام از بخشهای عضله قلب ایجاد شود، و میتواند به تشخیص اختلال دیاستولیک بیانجامد. برخی از علل شایع این وضعیت عبارتند از:
افزایش فشار خون مزمن: این وضعیت ممکن است ناشی از بالا رفتن مداوم فشار خون باشد که باعث تغییرات در ساختار عضله قلب میشود. این تغییرات میتوانند منجر به ضخامت و سفتی جداره بطنی شده و پیش بار را افزایش دهند.
نارسایی قلبی می تواند تهدید کننده زندگی باشد، اما درمان زودهنگام میتواند به جلوگیری از عوارض کمک کند.
قلب انسان دارای 4 دریچه است که این دریچهها باز و بسته میشوند تا جریان خون را بین چهار حفره قلب، ریهها و رگهای خونی هدایت کنند. وجود یک ناهنجاری میتواند باز و بسته شدن دریچه قلب را به روش صحیح دشوار کند. وقتی این اتفاق میافتد، جریان خون از دریچه تنگ به سختی عبور کند و یا خون از دریچه نشت کند. به بیان دیگر، وجود بیماریهای دریچه قلب باعث میشود که دریچه شما درست باز و بسته نشود.
علل مشکلات دریچه قلب شامل عفونتهایی مانند تب روماتیسمی، بیماری قلبی مادرزادی، فشار خون بالا، بیماری عروق کرونر یا حمله قلبی است.
بیماریهای دریچه قلب عبارتند از:
- اندوکاردیت: عفونتی است که معمولاً توسط باکتری ایجاد میشود و ممکن است در طول بیماری، بعد از عمل جراحی یا پس از استفاده از داروهای داخل وریدی وارد خون شده باشد و در قلب ریشه دوانده باشد. اگر قبلاً مشکل دریچه داشتهاید، احتمال بروز اندوکاردیت بیشتر است. آنتی بیوتیکها معمولاً میتوانند این بیماری را درمان کنند و اگر درمان اتفاق نیفتاد، میتواند زندگی فرد را تهدید کند.
اگر دریچههای قلب شما در نتیجه اندوکاردیت آسیب جدی دیده باشد، ممکن است به جراحی تعویض دریچه نیاز داشته باشید.
التهاب جداره پوششی قلب یا پریکارد به دلیل عفونتهای ویروسی، باکتریایی، قارچی، تابش اشعه یونیزان، جراحی قلب باز، بیماریهای خود ایمنی و واکنشهای دارویی اتفاق میافتد. این بیماری نوع حاد و مزمن دارد. در مواردی، به دنبال ضربه مستقیم و یا سکته قلبی نیز خونریزی و التهاب در این جداره قلب دیده میشود.
این بیماری معمولاً زمانی ایجاد میشود که یک مشکل ژنتیکی و یا ویروسی و یا سموم بر عضله قلب تاثیر بگذارد. این بیماری میتواند ارثی است باشد.
در کاردیومیوپاتی دیوارههای عضله ضخیم و انقباضات سختتر میشوند. این بر توانایی قلب برای دریافت و پمپاژ خون تأثیر میگذارد. در برخی موارد، ممکن است انسداد رخ دهد.
کاردیومیوپاتی به سه دسته تقسیم میشود:
- کاردیومیوپاتی با اتساع قلب: در این نوع حفره قلب بزرگ میشود و میزان خروج خون از آن کاهش پیدا میکند. دلایل متعددی منجر به این مشکل میشود که مهمترین آنها عفونت ویروسی، عوامل ژنتیکی، دارویی، رادیوتراپی و بیماریهای خود ایمنی است.
- کاردیومیوپاتی محدودکننده: این نوع بیماری عضله قلب نادرتر است و به دنبال بیماریهای سیستمیک اتفاق میافتد.
- کاردیومیوپاتی هیپرتروفیک: در این نوع بیماری، ضخامت عضله قلب افزایش مییابد، نظم سلولهای عضلانی قلب بهم میخورد و علیرغم ضخامت زیاد، کارآیی عضله کاهش مییابد. علاوه بر این، اندازه حفره قلب کوچک میشود و تنگی در مجرای خروج خون ایجاد میشود. نامنظمیهای خطرناک قلبی هم در این نوع بیماری شایع است. این حالت اغلب منشا ژنتیک فامیلی و یا به صورت غیر فامیلی ناشی از جهش ژن است.
گاهی ممکن است کاردیومیوپاتی هیچ علامتی نداشته باشد و بسیاری از افراد متوجه این بیماری نشوند. با این حال، کاردیومیوپاتی هیپرتروفیک میتواند در طول زمان بدتر شود و منجر به مشکلات قلبی مختلف شود.
هر کسی که سابقه خانوادگی این بیماری را دارد باید غربالگری داشته باشد، زیرا درمان این بیماری به جلوگیری از عوارض کمک میکند.
بیماری قلبی مادرزادی زمانی اتفاق میافتد که هنگام شکلگیری قلب در نوزادی که هنوز در رحم است، مشکلی پیش بیاید. ناهنجاری قلبی گاهی بلافاصله پس از تولد منجر به بروز مشکلاتی میشود، اما در برخی مواقع تا زمانی که کودک بالغ نشود، هیچ علامتی وجود ندارد.
ناهنجاریهای سپتوم یکی از شایعترین مشکلات مادرزادی قلبی است. این ناهنجاری در واقع سوراخهایی در دیواره قلب هستند که سمت چپ و راست قلب را از هم جدا میکنند.
نوع دیگری از ناهنجاریهای مادرزادی قلب، تنگی دریچه شریان ریه نام دارد. باریک بودن دریچه قلب باعث کاهش جریان خون به ریهها میشود.
در بعضی از نوزادان، مشکل قلبی مادرزادی دیگری وجود دارد که در آن رگ خونی کوچکی به نام مجرای شریانی در بدو تولد به شکل صحیح بسته نمیشود. این مشکل باعث میشود، مقداری خون به داخل شریان ریوی نشت کند و به قلب فشار وارد شود. پزشکان می توانند این مشکل را با جراحی یا یک روش درمانی یا گاهی اوقات با دارو درمان کنند.
گزینههای درمانی با توجه به نوع بیماری قلبی فرد متفاوت خواهد بود، اما برخی از استراتژیهای رایج عبارتند از ایجاد تغییر در شیوه زندگی، مصرف داروهای قلبی و انجام عمل جراحی.
بعضی از تغییرات در سبک زندگی میتواند به کاهش خطر بیماری قلبی کمک کند، از جمله:
- پیروی از یک رژیم غذایی متعادل: برنامه غذایی سالم برای بدن را انتخاب کنید که سرشار از فیبر باشد و در آن غلات کامل و میوهها و سبزیجات تازه گنجانده باشد. رژیم غذایی مدیترانه ای و رژیم غذایی (رژیم غذایی برای کنترل فشار خون)DASH برای سلامت قلب مفید هستند. مصرف غذاهای فرآوری شده و چربی، نمک و قند را به حداقل برسانید.
- داشتن ورزش منظم: فعالیت ورزشی میتواند به تقویت قلب و سیستم گردش خون، کاهش کلسترول و حفظ فشار خون کمک کند.
- حفظ وزن متوسط بدن: شاخص توده بدنی سالم (BMI) معمولاً بین 20 تا 25 است.
- اجتناب از سیگار کشیدن و ترک آن: سیگار عامل اصلی خطر برای بیماریهای قلبی و قلبی عروقی است.
- محدود کردن مصرف الکل: مصرف نوشیدنیهای الکلی را به حداقل برسانید.
- مدیریت و درمان بیماریهای زمینهای: به دنبال درمان برای شرایطی باشید که بر سلامت قلب تأثیر میگذارد، مانند فشار خون بالا، چاقی و دیابت.
انجام این موارد میتواند به تقویت سلامت کلی و کاهش خطر بیماری قلبی و عوارض آن کمک کند.
در این مطلب دریافتیم که بیماری قلبی یکی از بیماریهای رایج است. انواع بیماری قلبی وجود دارد که بعضی از آنها مادرزادی ناشی از مشکلات ژنتیکی هستند و قابل پیشگیری نیستند. اما در بسیاری از موارد، فرد می تواند اقداماتی را برای پیشگیری از بیماری قلبی و عوارض آن انجام دهد. این مراحل شامل پیروی از یک رژیم غذایی سالم، ورزش منظم و مشاوره در هنگام بروز اولین علائم بیماری قلبی است.
حدود 30 درصد از مرگ و میرهای ناشی از بیماریهای قلبی به طور مستقیم با سیگار کشیدن مرتبط است. سیگار یکی از عوامل اصلی آترواسکلروز است. نیکوتین موجود در دود باعث میشود اکسیژن کمتری به قلب برسد، فشار خون و ضربان قلب بالاتر برود، خون بیشتری لخته شود، به سلول های پوشاننده عروق کرونر و سایر رگهای خونی آسیب بیشتری برسد.
برای کاهش احتمال ابتلا به انواع بیماری قلبی میتوانید روش زندگی خود را تغییر دهید . اگر رگهای شما دچار تنگی شده اند ، میتوانید با رژیم غذایی سالمتر، ورزش، ترک سیگار و کاهش استرس، آسیب را محدود کرده و روند تنگ شدن رگها را کندتر کنید.
بیماری عروق کرونر قلب شایعترین نوع بیماری قلبی است.