هنگام حملات قلبی در منزل چه اقداماتی باید انجام داد؟

شاید با خود فکر کنید که حمله قلبی برای افراد مسن یا افرادی که در حال انجام فعالیت شدید هستند اتفاق می‌افتد، اما این طرز فکر کاملاً اشتباه است! در بسیاری از موارد، افراد جوانی که به ناراحتی قلبی مبتلا بودند حتی در حال استراحت یا انجام کارهای روزمره سکته قلبی کردند.

 این عارضه هرگز قابل‌پیش‌بینی نیست. در برخی موارد، فرد مورد نظر حتی سابقه بیماری قلبی نداشته اما حمله قلبی برایش اتفاق افتاده است. با توجه به این عوامل لازم است بدانید اگر حمله قلبی در منزل اتفاق افتاد چه کارهایی باید انجام دهید. در ادامه این مقاله از وبلاگ زیواتک توضیحات بیشتری در این خصوص به شما ارائه می‌دهیم.

حمله قلبی چگونه است و چه علائمی دارد؟

عضلات قلب نیز مانند بسیاری از اعضای بدن به اکسیژن نیاز دارند. اگر اکسیژن کافی به عضله قلب نرسد، حمله یا همان سکته قلبی اتفاق می‌افتد. تمام سلول‌های بدن برای آن که به عملکرد خود به‌درستی ادامه دهند، باید اکسیژن و مواد مغذی داشته باشند. بدین منظور خون‌رسانی انجام می‌شود تا پمپاژ خون، مواد مغذی و اکسیژن را به سراسر بدن انتقال دهد.

 اگر رسیدن اکسیژن به هر کدام از اعضای بدن متوقف شود آن عضو می‌میرد. در ارتباط با قلب نیز این قضیه صدق می‌کند! عدم اکسیژن‌رسانی به عضلات قلب مرگ آن را به دنبال خواهد داشت. حمله قلبی علائمی دارد که از جمله آن‌ها می‌توانیم به درد قفسه سینه اشاره کنیم. این درد، مهم‌ترین علامت است. در ادامه تعدادی از علامت‌های این عارضه را به‌صورت موردی بیان می‌کنیم:

۱_ احساس درد شدید در قفسه سینه

ممکن است هر کدام از ما در برخی مواقع احساس درد در قفسه سینه خود داشته باشیم. اما همه این دردها نشان دهنده بروز سکته نیست. درد حمله قلبی طولانی است. در برخی از مواقع نیز این درد همچنان قطع و وصل می‌شود، اما غالباْ ادامه‌دار است. درد قفسه سینه در حملات قلبی اغلب بیشتر از ۱۵ دقیقه طول می‌کشد. البته گاهی اوقات این عارضه بدون درد قفسه سینه اتفاق می‌افتد. در این شرایط فرد ممکن است علائم را با سوءهاضمه اشتباه بگیرد و در افراد مسن و کسانی که دچار بیماری قند هستند ممکن است اصلاً درد وجود نداشته باشد.

۲_ درد انتشار پیدا می‌کند

از جمله علائمی که درد قفسه سینه را در سکته قلبی نسبت به سایر بیماری‌ها متمایز می‌کند، نحوه انتشار درد است. درد حمله قلبی از قفسه سینه به سایر نقاط بدن کشیده می‌شود! از جمله آن‌ها می‌توانیم به بازوها، فک، گردن و دندان اشاره کنیم. گاهی اوقات هم این درد به‌سمت شکم کشیده می‌شود.

۳_ تنگی نفس

ممکن است در هر ساعت از شبانه‌روز تنگی نفس برای شما اتفاق بیفتد. به‌طور مثال پس از دویدن یا انجام فعالیت‌های سنگین. اما تنگی نفسی که در حمله قلبی بروز پیدا می‌کند کاملاً متفاوت است. یعنی شما در حال انجام کارهای روزمره یا استراحت هستید که یک‌دفعه به تنگی نفس دچار می‌شوید.

۴_از دست دادن هوشیاری

هنگام بروز این حادثه احتمال کاهش سطح هوشیاری‌ فرد وجود دارد؛ یا حالت گیجی و سردرگمی پیدا می‌کند.

۵_عرق سرد

تعریق هم ممکن است در هر ساعتی از شبانه‌روز اتفاق بیفتد. به‌طور مثال افرادی که مبتلا به تیروئید هستند و یا فعالیت‌های سنگین انجام می‌دهند تعریق برایشان امری عادی است. اما عرق سردی که بی‌دلیل نمایان شود، می‌تواند ازعلائم بروز سکته قلبی باشد.

۶_تهوع

تهوع از جمله علائم سکته قلبی است. البته نمی‌توانیم بگوییم که هرگاه احساس تهوع پیدا کردید یعنی به حمله قلبی مبتلا شده‌اید. تهوع علل گوناگونی دارد که از جمله شایع‌ترین آن‌ها می‌توانیم به مسمومیت، بارداری یا بیماری‌های گوارشی اشاره کنیم. اما تهوع بدون دلیل ممکن است مربوط به حمله قلبی باشد.

لازم است بدانید هنگامی که سکته قلبی رخ میدهد ممکن است از چند روز یا چند هفته قبل، علائمی در فرد وجود داشته باشد و او با توجه به این علائم هشدار‌دهنده باید به یک متخصص قلب مراجعه کرده و تست نوار قلب بدهد.

هنگام بروز سکته قلبی چه اقداماتی باید انجام داد؟

اگر در منزل، علائمی را که در بالا برایتان شرح دادیم برای یکی از اعضای خانواده مشاهده کردید، آرامش خود را حفظ کرده و با اورژانس تماس بگیرید. در صورت بیهوشی فرد در این مرحله باید فرایند احیا قلبی ریوی CPR را انجام دهید. ابتدا کنترل کنید شخص نفس می‌کشد در مرحله بعد نبض شریان گردن را چک کنید. اگر هر دو مورد حس نمی‌شد بیمار را به پشت روی سطح سفت بخوابانید و احیای قلبی را طبق شکل شروع کنید.

 CPR برای برقراری حداقل جریان خون است. باید هر دو دست را مطابق شکل روی بخش پایینی جناغ سینه قرار داده و در حدی فشار دهید که حداقل 5 سانتی‌متر استخوان جناغ به پائین فشرده شود. این حرکت را ۱۰۰ بار در دقیقه تکرار کنید. اگر آموزش کامل CPR را ندیده‌اید لازم نیست راه تنفس بیمار باز کنید.

با اورژانس تماس بگیرید

آرامش خود را حفظ کنید و سعی نکنید خود را نسبت به حمله قلبی بی‌تفاوت نشان دهید. اگر بی‌خیالش شوید ممکن است مشکلات جدی برای شما پیش بیاید. در ابتدا خودتان با اورژانس تماس بگیرید یا از اطرافیان خود بخواهید که با شماره ۱۱۵ تماس بگیرند. همچنین آن‌ها می‌توانند شما را به نزدیک‌ترین بیمارستان برسانند. سعی نکنید خودتان با رانندگی به بیمارستان بروید. در این شرایط رانندگی ممنوع است.

مصرف قرص

داروی GNT از جمله قرص‌هایی است که گاهی اوقات پزشکان برای افراد مبتلا به بیماری قلبی تجویز می‌کنند. اگر پزشک از قبل داروی GNT را برای شما تجویز کرده باید سریعاً آن را مصرف کنید تا عروق کرونر گشاد شوند. با گشاد شدن رگ‌ها، خون‌رسانی به عضلات قلب افزایش پیدا کرده و سبب رسیدن اکسیژن به آن‌ها می‌شود. این دارو درد بیمار را کاهش می‌دهد. ممکن است به شکل اسپری یا قرص باشد. البته اگر دارو به‌صورت زیر‌زبانی مصرف شود حداکثر تا ۳ دقیقه طول می‌کشد تا اثرگذاری خود را نشان دهد. در این شرایط ممکن است سردرد هم برای فرد بیمار اتفاق بیفتد.

در حالت بعدی اگر قرص GNT در دسترس نداشتید یا قرص را مصرف کردید و تأثیری از آن مشاهده نکردید می‌توانید 3 عدد آسپرین بچه 100 میلی‌گرم را جویده و با مختصری آب میل کنید. البته پزشک از قبل باید آن را برای شما تجویز کرده باشد. این قرص می‌تواند سرعت لخته شدن خون را کاهش دهد تا از ایجاد لخته‌های بیشتر جلوگیری به عمل بیاید. بهتر است آسپرین را خرد کرده و مصرف کنید. آسپرین خرد شده سریع‌تر جذب خون می‌شود و به‌طور کلی عملکرد سریع‌تری دارد.

تغییر حالت بدهید

باید درب ورودی خانه را باز کنید. بعد از آن کنار دیوار یا مبلمان بشینید. باید در حالت نشسته به چیزی تکیه دهید. پشت خود یک بالش گذاشته و زانوهایتان را بالا بیاورید. ترجیحاً زیر آن‌ها باید بالش یا یک برآمدگی باشد تا زانوهایتان بالاتر قرار بگیرد. باید کمی استراحت کنید.

استرس نداشته باشید

 خود را گرم نگه دارید. هرگز استرس نداشته باشید. هر زمانی که اورژانس برسد کادر پزشکی به‌سرعت، درمان را شروع خواهند کرد. علاوه‌بر آن در زمان کوتاهی شما را به بیمارستان می‌رسانند. پس جای هیچ نگرانی نیست.

سکته قلبی خاموش چیست؟

اگر مواردی که تا اینجا برایتان شرح دادیم در فرد بیمار بروز پیدا نکند شما متوجه نمی‌شوید که فرد مورد‌نظر به حمله قلبی دچار شده است مگر آن که از او نوار قلب گرفته شود. حمله قلبی بدون علامت، سکته خاموش است. پزشک با توجه به تست‌هایی که انجام می‌دهد در صورت بروز متوجه آن خواهد شد. برای کسب اطلاعات بیشتر در این زمینه شما را ارجاع می‌دهیم به مقاله آموزش نحوه گرفتن نوار قلب ECG. فرد بیمار در سکته قلبی خاموش هیچ‌گونه دردی نخواهد داشت. این عارضه ممکن است مدت زمان متفاوتی داشته باشد.

 گاهی اوقات سکته قلبی در خواب اتفاق می‌افتد. به‌طور کلی اگر علائم سکته در فرد بیمار بروز پیدا کرد باید سریعاً با اورژانس تماس گرفته یا او را با ماشین شخصی به بیمارستان برسانید. اگر جریان خون برای ۱۵ دقیقه متوقف شود قلب آسیب می‌بیند. اگر ۳۰ دقیقه به قلب هیچ اکسیژنی نرسد آسیب غیرقابل برگشت می‌شود. البته این مقیاس‌های زمانی در افراد مختلف ممکن است متفاوت باشد.

سکته قلبی در خواب

همان‌طور که پیش از این گفتیم سکته قلبی در هر زمان و مکانی ممکن است اتفاق بیفتد. برای این عارضه خواب یا بیدار بودن فرد خیلی تفاوتی نمی‌کند. لازم است بدانید که بین مشکلات خواب و سکته قلبی روابطی وجود دارد. این ارتباط دو‌طرفه است. افرادی که نارسایی قلبی دارند احتمالاً مشکلات خواب نیز در آن‌ها شدیدتر است. از جمله این مشکلات می‌توانیم به OSA و بی‌خوابی اشاره کنیم. مشکلات بی‌خوابی، نارسایی قلبی را بدتر می‌کنند و گاهی اوقات سبب بروز سکته قلبی هم می‌شوند.

به‌طور کلی داشتن خوابی راحت و آرام نه‌تنها به سلامت قلب، بلکه به سلامت کلی بدن کمک بسیاری می‌کند. خواب شبانه اهمیت بسیار زیادی دارد. لازم است که همه افراد ساعات مهمی از شب را بخوابند و استراحت کنند. اگر مشکل خواب دارید و ناراحتی قلبی هم در شما وجود دارد برای پیشگیری از حملات قلبی به پزشک مراجعه کنید و از او بخواهید دارویی برای شما تجویز کند که خوابتان عمیق، راحت و آرام شود. همچنین می‌توانید از روش‌های طب سنتی نیز بهره بگیرید. اسپری کردن گلاب یا اسطوخودوس به بالش و رختخواب می‌تواند خوابی راحت، آرام و عمیق را برای شما فراهم کند.

آیا تپش قلب بالا نشانه بروز حمله قلبی است؟

با توجه به نتایج تحقیقات پزشکان و همچنین طبق گفته‌های انجمن قلب آمریکا افزایش ضربان قلب نشانه سکته قلبی نیست. یعنی به‌طور کلی ضربان قلب بالا جزو دسته علائم حمله قلبی به حساب نمی‌آید. اما در طول حمله قلبی عضلات قلب به‌دلیل کمبود اکسیژن، آسیب بسیاری می‌بینند. در نتیجه قلب ضعیف شده و فشار خون کاهش پیدا می‌کند. فشار خون پایین، گردش خون در قلب را با ریسک زیادی مواجه می‌کند. ممکن است هنگام حمله قلبی یا بعد از آن فشار خون برای فرد بیمار، نظم درستی نداشته باشد.

علاوه بر این مورد اگر هنگام حمله قلبی استرس داشته باشید فشار خون شما زیاد می‌شود. البته هنگامی که پزشکان اورژانس معاینه‌های لازم را انجام دهند به کنترل فشار خون نیز کمک خواهند کرد.

هنگام حمله قلبی انجام دادن چه کارهایی ممنوع است؟

تنها به مصرف قرص نیتروگلیسیرین اکتفا نکنید. گمان نکنید که بعد از مصرف این قرص خطر رفع شده است. این قرص تنها می‌تواند به‌طور موقتی برای بهبود خون‌رسانی، رگ‌ها را گشاد کند. بعد از آن باید برای رفع خطر، متخصصان اورژانس فرد مورد‌نظر را معاینه کنند و اقدامات لازم را انجام دهند.

البته برخی از افراد می‌گویند که این قرص بهبود قابل‌توجهی در طول بروز سکته قلبی نشان نداده است. قرص نیتروگلیسیرین برای بیمارانی که به آنژین مبتلا هستند و درد قفسه سینه یا ناراحتی را در زمان بروز سکته قلبی بیشتر از بقیه احساس می‌کنند، مفید است.

از قدیم برخی درمان‌ها برای عارضه‌های قلبی میان مردم رایج شده است. بعضی از آن‌ها هرگز از لحاظ علمی ثابت نشده و توصیه می‌شود که فرد بیمار آن‌ها را انجام ندهد! از جمله آن‌ها می‌توانیم به سرفه‌های مکرر اشاره کنیم. هنگام بروز حمله قلبی نباید مکرراً سرفه کنید. سرفه تاثیری در بهبود این وضعیت ندارد!

نکته دیگری که باید به آن دقت کنید این است که CPR را زمانی انجام دهید که فرد بیمار، بیهوش است. (یعنی ایست قلبی برای او اتفاق افتاده باشد) در غیر این صورت توصیه می‌شود که به قفسه سینه فشاری وارد نکنید.

چگونه جلوی سکته قلبی را بگیریم؟

شاید تشخیص زمان و مکان بروز یک حادثه قلبی امکان‌پذیر نباشد. اما جلوگیری از آن تا حد زیادی امکان‌پذیر است. اگر در دهه ۵۰ زندگی قرار گرفته‌اید لازم است که تحت‌نظر پزشک متخصص قلب باشید تا سلامتی شما چک شود. با انجام دادن برخی از کارها می‌توانید به سلامت قلب خود کمک کرده و از بروز این عارضه خطرناک جلوگیری کنید. حتی اگر حمله قلبی خاموش یا با علائم در شما اتفاق افتاده باشد راهکارهایی برای جلوگیری از ابتلای مجدد به آن وجود دارد. در ادامه این راهکارها را به‌صورت موردی بیان می‌کنیم:

• باید سبک زندگی سالمی داشته باشید. سیگار کشیدن را ترک کرده و ورزش کنید
• استرس را مدیریت کنید. حفظ آرامش در طول زندگی به سلامت قلب کمک بسیاری می‌کند. می‌توانید از روش‌هایی مانند یوگا و مراقبه برای آرامش بیشتر خود کمک بگیرید
• وزن خود را پایین بیاورید. می‌توانید از ورزش و رژیم غذایی سالم برای این کار استفاده کنید. وزن بالا یکی از علت‌های بروز سکته قلبی است و افرادی که دارای وزن بالا هستند زودتر از سایرین به ناراحتی‌های قلبی دچار می‌شوند
• مدیریت بیماری‌های زمینه‌ای را فراموش نکنید. فشار خون بالا و دیابت امکان بروز حمله قلبی را افزایش می‌دهند. باید هر چند وقت یک‌بار تحت نظر پزشک متخصص قرار بگیرید. داروهای خود را مرتب میل کرده و به توصیه‌های پزشک عمل کنید
• اگر پزشک متخصص قلب داروهایی را برای حفظ سلامت قلب برای شما تجویز کرد لازم است که آن‌ها را سر ساعت و طبق دستور به‌طور منظم مصرف کنید. فراموش کردن داروها در چند وعده ممکن است خطرناک باشد. بهتر است برای فراموش نکردن از زنگ هشدار تلفن همراه یا ساعت، جهت مصرف دارو استفاده کنید

چه تفاوتی میان سکته قلبی با ایست قلبی وجود دارد؟

شاید برخی از افراد این دو را یکی بدانند. اما این نظر اشتباه است عللی که سبب بروز سکته قلبی می‌شود با علت‌های بروز ایست قلبی متفاوت است. در حملات قلبی، رگ‌هایی که اکسیژن‌رسانی به عضلات قلب را انجام می‌دهند، مسدود می‌شوند. در این شرایط جریان خون متوقف شده و اکسیژن به سلول‌های قلب نمی‌رسد. در موارد خفیف حمله قلبی، فرد ممکن است هوشیار باشد. اگر به‌دلیل نقص الکتریکی تپش قلب متوقف شود، ایست قلبی اتفاق افتاده می‌افتد. در این عارضه فرد بیهوش می‌شود و نفس نمی‌کشد. در ایست قلبی، قلب فرد مورد‌نظر ناگهان از کار افتاده و خون به مغز، قلب یا ریه‌ها انتشار پیدا نمی‌کند. ایست قلبی از جمله فوریت‌های پزشکی حائز اهمیت است. در صورتی که قلب در این شرایط احیا نشود ممکن است به آسیب مغزی یا مرگ منجر شود. اگر این مورد را مشاهده کردید فوراً با اورژانس تماس بگیرید. استفاده از ماسک‌های اکسیژن برای فردی که به ایست قلبی مبتلا شده است کمک‌کننده خواهد بود.

سخن آخر

بعد از مطالعه نکاتی که گفتیم احتمالاً می‌دانید که در صورت بروز حمله قلبی در منزل چه کارهایی را باید انجام دهید. همچنین متوجه شدید که این عارضه قلبی چه علائمی دارد. علائم این عارضه در زنان معمولاً کمتر است. تماس با اورژانس را فراموش نکنید. نکته مهم انجام دادن اقدامات لازم در مدت زمان کوتاهی پس از حمله قلبی است.