در دهه‌های اخیر، استفاده از ابزارهای الکترونیکی در حوزه سلامت پیشرفت چشمگیری داشته و فرصت‌های جدیدی را برای پزشکان و بیماران در مدیریت بسیاری از بیماری‌ها ایجاد کرده است. نظارت از راه دور بر سلامت قلب با استفاده از تکنولوژی‌های جدید بیش از دو دهه است که به بخشی مؤثر از برنامه‌های درمان قلب در دنیا تبدیل شده است و در طول همه‌گیری کووید-19 اهمیت آن افزایش یافته است. بیماری‌های قلبی مهم‌ترین عامل مرگومیر در جهان محسوب می‌شود و آریتمی یا ضربان قلب نامنظم یکی از شایع‌ترین این بیماری‌هاست. تشخیص به‌موقع آریتمی قلبی به کاهش خطر این بیماری کمک چشمگیری می‌کند. از سال 1961، استفاده از هولتر مانیتور برای تشخیص آریتمی قلبی رایج بود اما مشکلات دستگاه هولتر مانند محدودیت زمانی استفاده از آن (24 تا 48 ساعت)، بازه تشخیصی نسبتاً کم، هزینه زیاد و ناسازگاری پوست بیماران با این دستگاه سبب شد تا پژوهشگران دستگاه‌های مانتورینگ جدیدی به نام پچ نوار قلب را طراحی کنند که با نصب آن روی سینه بیمار، می‌توان نوار قلب او را گرفت. در این مطلب سعی داریم تا با تشخیص آریتمی با نسل جدید دستگاه‌های سینه‌چسب آشنا شویم. با ما همراه باشید.
آریتمی، ضربان غیر‌طبیعی قلب است. این مشکل قلبی در بعضی موارد بی‌خطر و در برخی دیگر تهدید‌کننده زندگی فرد است. آریتمی ممکن است دوره کوتاهی داشته باشد یا مدت زیادی طول بکشد و باعث شود که ضربان قلب خیلی آهسته یا خیلی سریع باشد و ریتم قلب نامنظم شود.
آریتمی انواع مختلفی دارد که شایع‌ترین آن، فیبریلاسیون دهلیزی (Afib) یا (AF) است که در آن حفره‌های فوقانی قلب به‌طور نامنظم منقبض می‌شوند. فیبریلاسیون دهلیزی می‌تواند منجر به لخته شدن خون، سکته مغزی، نارسایی قلبی و سایر عوارض مرتبط با قلب شود. بر اساس گزارش مرکز کنترل و پیشگیری از بیماری آمریکا (CDC) حدود 6.1 میلیون آمریکایی مبتلا به فیبریلاسیون دهلیزی هستند.
افراد زیر بیشتر در معرض خطر فیبریلاسیون دهلیزی هستند:
از دیگر آریتمی‌های بدخیم قلبی تاکی کاردی بطنی پایدار است که شیوع کمتری دارد و می‌تواند باعث فروپاشی گردش خون و مرگ بیمار شود. آریتمی قلبی PVC و ضربانهای بطنی زودرس بسیار تکرارشونده از انواع دیگر آریتمی هستند که به کمک نوار قلب قابل‌تشخیص هستند.
علائم مربوط به آریتمی قلبی شامل موارد زیر است:
در موارد شدید، بیماری‌های قلبی می‌توانند منجر به ایست قلبی ناگهانی شوند.
زمانی که فرد علائم آریتمی قلبی دارد، با مراجعه به پزشک قلب برای او تست نوار قلب (ECG) یا (EKG) تجویز می‌شود تا ریتم غیر‌طبیعی قلب تشخیص داده شود. نوار قلب در مطب پزشک، کلینیک یا بیمارستان انجام می‌شود، اما گاهی نوار قلب بیمار در زمان انجام تست در بیمارستان یا مطب، مشکلی را نشان نمی‌دهد؛ به همین دلیل پزشک ممکن است برای اطمینان از درست بودن آزمایش، مانیتورینگ قلب از راه دور را توصیه کند. در این صورت نیاز به دستگاهی است که بیمار بتواند در خانه نیز آن را به همراه داشته باشد تا ضربان قلب او در طولانی‌مدت بررسی شود. مانیتورینگ قلب کمک می‌کند که پزشک از وجود آریتمی اطمینان حاصل کند و بر اساس آن، درمان مناسب را تجویز کند.
برای تشخیص آریتمی می‌توان از چندین روش استفاده کرد. آزمایش‌های قلب از استفاده از مانیتورهای ECG دائم مانند هولتر تا روش‌های تهاجمی‌تر را شامل می‌شود. در ادامه با روش‌های سنتی تشخیص آریتمی قلب آشنا خواهیم شد.
مانیتور هولتر یک مانیتور ECG سرپایی کوچک و قابل‌حمل است که به‌صورت پیوسته به‌مدت 24 تا 48 ساعت فعالیت الکتریکی قلب را اندازه‌گیری و ثبت می‌کند.
این نوع مانیتور می‌تواند فعالیت الکتریکی قلب را تا دو ماه ردیابی کند. مانیتور رویداد (مانیتور ترانستلفونیک) به‌ویژه برای بیماران مشکوک به آریتمی‌هایی که به‌ندرت رخ می‌دهند یا به‌سرعت از بین می‌رود، مفید است. مانیتور ترانس تلفنی می‌تواند از طریق دست‌بند، گیره انگشتی یا زیر‌پوستی به بدن بیمار متصل شود و داده‌ها را مستقیماً برای بررسی به پزشک ارسال کند.
تست ورزش که به‌عنوان تست استرس نیز شناخته می شود، با استفاده از تردمیل به تشخیص آریتمی قلب کمک می‌کند. در این تست، زمانی که فرد روی تردمیل می‌دود یا راه می‌رود، ضربان قلب او کنترل می‌شود و در صورتی که ضربان قلب غیر‌طبیعی تشخیص داده شود، پزشک درمان‌های لازم را تجویز می‌کند.
اگر فرد با مشکل عدم تعادل، غش کردن و ضربانهای نامنظم ناگهانی مواجه باشد، پزشک ممکن است برای او آزمایش میز تیلت (Tilt-table) را تجویز کند. داده‌های به‌دست‌آمده در طول این آزمایش می‌تواند نشان دهد که قلب چگونه به تغییر وضعیت از دراز کشیدن به ایستادن واکنش نشان می‌دهد.
تست الکتروفیزیولوژیک یا مطالعه EP، تحت بی‌حسی موضعی انجام می‌شود و می‌تواند آریتمی‌ها و همچنین تاکی کاردی نهفته (ضربان قلب سریع) یا برادی کاردی (ضربان قلب آهسته) را نشان دهد. از طریق فلوروسکوپ وارد دهلیزها، بطن‌ها یا هر دو می‌شود. کاتترهای الکترودی، سیگنال‌ها و مسیرهای الکتریکی قلب را در طول هر ضربان قلب ثبت می‌کنند.
در روش الکتروفیزیولوژیک مری، داده‌ها از طریق کاتتری جمع‌آوری می‌شود که از طریق سوراخ بینی وارد مری شده است.
اکوکاردیوگرافی یا اکوی قلب می‌تواند با استفاده از امواج اولتراسوند اطلاعات ارزشمندی در مورد اندازه، ساختار و عملکرد قلب بیمار ارائه کند.
مواردی که اشاره کردیم، روش‌های قدیمی بررسی آریتمی قلب محسوب می‌شوند. یکی از جدیدترین دستگاه‌های تست نوار قلب، پچ ریکوردر یا دستگاه‌های سینه چسب است که در ادامه بیشتر با این دستگاه جدید و قابل‌حمل آشنا خواهیم شد.
همان‌طور که اشاره کردیم، در صورتی که علائم بیمار مشکوک تشخیص داده شود و با تست نوار قلب 12 لیدی نتوان به وجود آریتمی پی برد، پزشک استفاده از دستگاه‌های پرتابل مانیتورینگ قلب را توصیه می‌کند.
از سال 1961 تاکنون، هولتر مانیتورها یکی از کاربردی‌ترین دستگاه‌های پرتابل برای تشخیص آریتمی قلب بوده‌اند اما به دلیل محدودیت‌های این نوع مانیتورینگ، متخصصان به فکر طراحی و ساخت دستگاه‌های جدیدتری برای تشخیص آریتمی افتادند. از مهم‌ترین محدودیت‌های دستگاه هولتر می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:
سینه چسب (پچ ریکوردرها) دستگاه‌های پرتابلی هستند که جایگزین هولتر مانیتور شدند و توانستند انقلابی بزرگ در مانیتورینگ قلب به وجود آورند. این دستگاه‌های قابل‌حمل نوار قلب، به مدت 2 هفته روی بدن بیمار نصب می‌شود و در این مدت بدون وقفه ریتم قلب او را ثبت می‌کند. به دلیل این که دستگاه‌های پچ ECG مدت طولانی روی بدن بیمار قرار دارند، پزشک می‌تواند به راحتی در مورد آریتمی قلبی تصمیم بگیرد. به گفته پزشکان متخصص قلب، تقریباً یک سوم آریتمی‌های قلبی بعد از 48 ساعت اتفاق می‌افتند و هفته اول، بهترین زمان برای تصمیم‌گیری در مورد وجود آریتمی است. دستگاه‌های هولتر تنها 48 ساعت وضعیت قلب را ثبت می‌کنند و همین امر سبب می‌شود که نتایج حاصل از استفاده هولتر چندان قابل‌اعتماد نباشد. تشخیص آریتمی با نسل جدید دستگاه‌های چسب سینه به دلیل ثبت طولانی‌مدت فعالیت الکتریکی قلب، راحت‌تر و دقیق‌تر امکان‌پذیر است.
تشخیص آریتمی‌های قلبی در مراحل اولیه می‌تواند تا حد زیادی از خطرات ناشی از این بیمار بکاهد. علاوه بر این، تشخیص کم خطر بودن آریتمی به بیماران قلبی این اطمینان را می‌دهد که مشکل خطرناک و حادی وجود ندارد و جای نگرانی نیست.
از مهم‌ترین مزایای نسل جدید دستگاه‌های سینه چسب می‌توان به این موضوع اشاره کرد که این دستگاه‌ها به دلیل این که 2 هفته عملکرد قلب بیمار را ثبت می‌کنند، اطمینان‌پذیری بالایی دارند. آریتمی قلبی در بسیاری از بیماران در یکی دو روز اول قابل‌تشخیص نیست و بعد از روز سوم علائم ظاهر می‌شود. در بعضی موارد ممکن است علائم پراکنده، 7 تا 8 روز پس از نصب دستگاه ظاهر شود. به همین دلیل این دستگاه در تشخیص سریع آریتمی در بیماران دارای علائم پراکنده نیز مناسب است.
از دیگر مزایای نسل جدید دستگاه‌های سینه چسب یا پچ نوار قلب می‌توان به موارد زیر اشاره نمود:
دقت بالای دستگاه‌های سینه چسب در تشخیص فوری آریتمی قلبی و مزایای آن سبب شده تا به یکی از محبوب‌ترین دستگاه‌های قابل‌حمل ECG تبدیل شود.
تخمین زده شده است که تا سال 2050 بیش از 15.9 میلیون نفر در جهان درگیر عارضه آریتمی قلبی شوند. تشخیص زود هنگام این عارضه و درمان آن بسیار مهم است. در صورت عدم درمان آریتمی، این بیماری قلبی می‌تواند عوارض تهدید‌کننده‌ای مانند سکته مغزی، نارسایی قلبی و سایر مشکلات حاد داشته باشد. فناوری‌های ECG برای کمک به کاهش زمان لازم برای تشخیص آریتمی و بهبود تجربه بیمار توسعه یافته‌اند. در این مطلب به بررسی کامل نسل جدید دستگاه‌های سینه چسب پرداختیم و با مزایای آن آشنا شدیم. امیدواریم با بهره‌گیری از تکنولوژی‌های روز، میزان مرگومیر ناشی از بیماری‌های قلبی به حداقل برسد.
.png)
