تاریخچه دستگاه نوار قلب

تاریخچه دستگاه الکتروکاردیوگراف به بیش از یک قرن و نیم پیش باز می‌گردد. دکتر لوییجی گالوانی، پزشک، فیزیک‌دان، زیست‌شناس و فیلسوف مشهور ایتالیایی درقرن هجدهم، نخستین کسی بود که توانست جریان الکتریکی جانوران را کشف کند. این پزشک ایتالیایی توانست جریان الکتریکی قلب را ثبت کند. پس ازاو، پزشکان و فیزیک‌دانان بسیاری بر روی دستاورد اومطالعه کردند تا بتوانند ازطریق جریان الکتریکی قلب، به مشکلات آن پی ببرند. در نهایت، دکتر ویلم اینتهوون (Willem Einthoven) زیست‌شناس و فیزیولوژیست هلندی توانست ساز و کار دستگاه نوار قلب را کشف کند. او با توسعه و بهبود دستگاهی که قبل‌تر اختراع شده بود، تغییرات قلب را به صورت منحنی‌هایی پیاده‌سازی کرد و این منحنی‌ها را .

الکتروکاردیوگرام نامید. دستگاه دکتر اینتهوون با تلاش پزشکان و فیزیولوژیست‌های پس از او به مرور پیشرفت کرد و دستگاه نوار قلب امروزی به وجود آمد.

دستگاه نوار قلب چیست؟

پیش از آن که به سراغ موضوع اصلی مقاله، یعنی انواع دستگاه نوار قلب برویم، بهتر است تعریفی از دستگاه الکتروکاردیوگراف داشته باشیم.

الکتروکاردیوگراف (Electrocarddiograph) دستگاهی است که به کمک لیدها و الکترودهایی که روی قسمت‌های مختلف بدن قرار می‌گیرد، تغییرات جریان الکتریکی قلب را به صورت منحنی روی کاغذ نوار قلب چاپ می‌کند. منحنی‌های معناداری که این دستگاه چاپ می‌کند، الکتروکاردیوگرام یا ECG و یا EKG نامیده می‌شوند. پزشک با تفسیر نوار قلب چاپ شده، می‌تواند به وضعیت سلامت قلب فرد پی ببرد. نوع دستگاه الکتروکاردیوگراف و کیفیت آن در تشخیص صحیح مشکلات قلبی نقش دارد.

چرا تست نوار قلب انجام می‌شود؟

الکتروکاردیوگرام یک روش بدون درد و غیر تهاجمی برای کمک به تشخیص بسیاری از مشکلات قلبی رایج در افراد با هر سن و سالی است. پزشک از نوار قلب برای تشخیص موارد زیر استفاده می‌کند:

1. ریتم غیر طبیعی قلب (آریتمی قلبی)؛
2. اگر انسداد یا باریک شدن عروق قلب (بیماری عروق کرونر) باعث درد قفسه سینه شده باشند یا حمله قلبی نزدیک باشد؛
3. برای بررسی این که آیا قبلاً حمله قلبی رخ داده است یا خیر؛
4. برای بررسی این که بعضی از درمان‌های خاص بیماری قلبی، مانند ضربان ساز مصنوعی قلب، تا چه میزان موثر عمل کرده است.

در صورت داشتن هر یک ازعلائم و نشانه های زیرممکن است نیاز به نوار قلب داشته باشید که به کمک انواع دستگاه نوار قلب قابل انجام است:

1. درد قفسه سینه
2. سرگیجه، سبکیِ سر یا گیجی
3. تپش قلب
4. نبض سریع
5. تنگی نفس
6. ضعف، خستگی یا کاهش توانایی ورزش کردن

انجمن قلب آمریکا انجام بی‌دلیل تست نوار قلب را برای بزرگسالانی که هیچ گونه علائم قلبی ندارند، توصیه نمی‌کند. اما اگر سابقه خانوادگی بیماری قلبی دارید، پزشک ممکن است نوارقلب را به عنوان آزمایش غربالگری پیشنهاد کند، حتی اگرهیچ علامتی نداشته باشید.

انواع دستگاه نوارقلب

پزشکان ازانواع مختلفی از دستگاه الکتروکاردیوگراف (EKG)برای بررسی انواع بیماری‌های قلبی استفاده می‌کنند. انواع دستگاه نوارقلب عبارتند از:

دستگاه نوار قلب معمولی (دستگاه الکتروکاردیوگراف 12 لیدی)

این دستگاه برای تست استانداردعملکردالکتریکی قلب استفاده می‌شود. برای تست قلب با دستگاه نوار قلب معمولی، بیماردرحالت درازکشیده روی تخت قرار می‌گیرد؛ سپس 12 الکترود یا لید روی سینه، بازوها و پاهای اوقرارداده می‌شوند تا فعالیت الکتریکی قلب اندازه‌گیری شود. نحوه اتصال لیدها والکترودهای دستگاه نوارقلب معمولی اهمیت زیادی درنتیجه نوارقلب دارد. سیگنال‌ها به صورت منحنی برروی کاغذ نوارقلب درج می‌شود. انجام این تست هیچ گونه دردی برای بیمار ندارد و می‌تواند بخشی از یک معاینه معمولی برای غربالگری بیماری‌های قلبی قبل از بروز هر گونه مشکلات جدی قلبی باشد.

دستگاه نوار قلب هولتر

هولتر مانیتور یکی دیگر از انواع دستگاه نوارقلب (ECG یا EKG) است که برای نظارت برتغییرات الکتریکی قلب به صورت مداوم در مدت 24 تا 48 ساعت استفاده می‌شود. هولتر دستگاه کوچکی است که روی گردن یا روی کمر بیمار آویخته می‌شود. الکترودهای دستگاه نوار قلب هولتر در مکان های خاصی روی سینه، بازوها و پاهای بیمار قرار می‌گیرند. هنگامی که الکترودها توسط سیم های سربی به دستگاه ECG متصل می شوند، فعالیت الکتریکی قلب اندازه گیری می‌شود و درحافظه دستگاه ذخیره می‌شود تا پزشک اطلاعات بیشتری دریافت کند. از آن جایی که این دستگاه برای اندازه‌گیری تغییرات الکتریکی قلب در طولانی‌مدت طراحی شده است، اطلاعات بر روی کاغذ نوار قلب چاپ نمی‌شود، بلکه بر روی حافظه دستگاه ذخیره‌سازی می‌شود.

از دستگاه هولتر زمانی استفاده می‌شود که بیمار حین مراجعه برای معاینه قلب، نوار قلب او وضعیت طبیعی را نشان می‌دهد اما علائم مشکلات قلبی در برخی از ساعت های شبانه‌روز وجود دارد. پزشک ازاین دستگاه استفاده می‌کند تا وضعیت قلب بیمار را در تمامی ساعت‌های شبانه‌روز بررسی کند.

دستگاه نوار قلب تست استرس یا تست ورزش

دستگاه تست استرس که  به آن تست تردمیل یا EKG ورزشی نیز گفته می‌شود یکی دیگر از انواع دستگاه نوار قلب است. در این روش، در حالی که بیمار روی تردمیل راه می‌رود یا روی دوچرخه ثابت پدال می‌زند، لیدهای دستگاه به قسمت‌های از بدن او متصل می‌شود تا قلب حین ورزش بررسی شود. میزان تنفس و فشار خون نیز در این روش کنترل می‌شود. تست استرس ممکن است برای تشخیص بیماری عروق کرونر و/یا تعیین سطوح ایمن ورزش پس از حمله قلبی یا جراحی قلب استفاده شود.

خطرات استفاده از انواع دستگاه نوار قلب

تست نوار قلب یک روش کاملاً بی‌خطر و بدون درد است. خطر برق گرفتگی در طول آزمایش وجود ندارد زیرا الکترودهای استفاده شده الکتریسیته تولید نمی‌کنند. الکترودها فقط فعالیت الکتریکی قلب شما را ثبت می کنند.

کلام پایانی

خوشحالیم که تا انتهای این مقاله همراه ما بودید و با تاریخچه دستگاه الکتروکاردیوگراف و انواع دستگاه نوار قلب آشنا شدید. انواع دستگاه نوار قلب که به سه دسته‌ی معمولی (12 لیدی)، هولتر و دستگاه‌های تست استرس و ورزش تقسیم می‌شوند، هر یک کاربرد خاص خود را دارند و برای بررسی مشکلاتی خاص طراحی شده‌اند. برای خرید یک دستگاه نوار قلب، ویژگی‌ها، امکانات و کیفیت آن را بررسی کنید و بر اساس نیاز خود بهترین نوع را انتخاب نمایید.